فرآیند ذوب طلای دسته دوم (طلای کارکرده یا بازیافتی) شامل مراحل مختلفی است که هدف آن جداسازی طلا از ناخالصی‌ها، آلیاژها و مواد اضافی و تبدیل آن به طلای خالص یا قابل استفاده مجدد است. در ادامه این فرآیند را به طور کامل و گام ‌به‌ گام توضیح می‌دهیم.

1.جمع ‌آوری و ارزیابی طلای دسته دوم

ابتدا طلای دسته دوم (مانند جواهرات قدیمی، سکه‌ها، یا قطعات شکسته) جمع‌آوری می‌شود. طلای کارکرده معمولاً با عیارهای مختلف عرضه می‌شود. در این مرحله، با استفاده از روش‌های ساده (مثل تست اسید نیتریک) عیار تقریبی طلا بررسی می‌شود تا مشخص شود چه مقدار طلا و چه مقدار ناخالصی (مثل نقره، مس یا سایر فلزات) در آن وجود دارد.

2. آماده‌سازی و تمیزکاری

اگر طلا به صورت جواهرات باشد، ابتدا باید موادی مثل سنگ‌های قیمتی، پلاستیک، یا سایر تزئینات غیرفلزی جدا شوند. قطعات بزرگ ممکن است به تکه‌های کوچک ‌تر شکسته شوند تا ذوب آن آسان‌تر انجام شود.

3. ذوب اولیه

برای ذوب طلا از کوره‌های مخصوص (مثل کوره القایی یا کوره بوته‌ای) استفاده می‌شود. دمای ذوب طلا حدود 1064 درجه سانتی‌گراد است، اما به دلیل وجود آلیاژها، ممکن است دما کمی متفاوت باشد. در روش کوره بوته‌ای طلا در یک ظرف مقاوم به حرارت به نام "بوته"  قرار می گیرد که این ظرف معمولاً از جنس گرافیت یا سرامیک است. سپس طلا حرارت داده می‌شود تا به حالت مذاب درآید. در این مرحله، فلزات مختلف (طلا، مس، نقره و غیره) با هم مخلوط باقی می‌مانند.

4. جداسازی ناخالصی‌ها و پالایش اولیه

برای حذف ناخالصی‌های غیرفلزی (مثل اکسیدها یا مواد زائد)، موادی به نام "فلاکس" (مانند بوراکس یا نیترات پتاسیم) به طلای مذاب اضافه می‌شود. فلاکس با ناخالصی‌ها واکنش داده و آن‌ها را به صورت سرباره (Slag) جدا می‌کند؛ سپس سرباره که معمولاً به صورت لایه‌ای روی سطح مذاب جمع می‌شود، با ابزار مخصوص برداشته می‌شود.

5. پالایش و خالص‌سازی

  • روش شیمیایی: در این روش طلای مذاب در محلولی از اسید نیتریک و اسید کلریدریک (معروف به تیزاب سلطانی) قرار می گیرد. این محلول طلا را جدا کرده و سایر فلزات را در خود حل می‌کند. سپس طلا با استفاده از مواد احیاکننده (مثل سولفات آهن) دوباره رسوب داده می‌شود.
  • الکترولیز: در این روش، طلای ناخالص به عنوان آند در یک سلول الکترولیتی قرار می‌گیرد و طلای خالص روی کاتد جمع می‌شود.
  • کوپلاسیون: در این روش طلای ناخالص با سرب مخلوط شده و در کوره‌ای خاص ذوب می‌شود تا ناخالصی‌ها جذب سرب شوند و طلا باقی بماند. این روش برای مقادیر کم کاربرد دارد.

6. ریخته‌گری

طلای مذاب پس از پالایش در قالب‌های مخصوص ریخته می‌شود تا به شکل شمش یا قطعات مورد نظر درآید؛ سپس قالب‌ها خنک می‌شوند تا طلا به حالت جامد برگردد.

7. بررسی نهایی و عیارسنجی

در نهایت طلای تولید شده با روش‌هایی مثل طیف ‌سنجی، تست اسید یا دستگاه XRF (فلوئورسانس اشعه ایکس) بررسی می‌شود تا عیار آن به صورت دقیق تأیید شود؛ سپس بسته به هدف (مثلاً ساخت جواهرات یا فروش به صورت شمش)، طلا به بازار عرضه می‌شود.